برای اصلاح کیفوز، در مواردی که درمان‌های غیر جراحی مانند فیزیوتراپی و بستن بریس نتیجه بخش نبوده یا ناهنجاری به قدری شدید و پیش‌رونده است که باعث درد مزمن میشود، پزشک جراحی را توصیه می‌کند. در جراحی کیفوز، با نصب پیج و میله به مهره‌ها سعی میشود تا قوز کمر اصلاح شود و ستون فقرات شکل طبیعی خود را به دست آورد.
پس از انجام این جراحی ستون فقرات ظاهر طبیعی خود را به دست آورده و فرد می‌تواند با حفظ بهتر تعادل بدن فعالیتهای روزمره را انجام دهد. رعایت مراقبت‌های پس از جراحی مانند بستن بریس و انجام منظم تمرین‌های فیزیوتراپی نقش مهمی، در نتیجه نهایی و موفقیت این جراحی خواهند داشت.
چه کسانی باید جراحی کیفوز انجام دهند؟
کسانی که درمان‌های غیر جراحی کیفوز را انجام داده‌اند اما نتیجه‌ای نگرفته‌اند و شرایط زیر را دارند، کاندید جراحی کیفوز هستند:
- درد مزمن وجود داشته باشد.
- سرعت پیشرفت کیفوز بالا باشد.
- انحراف ستون فقرات در نواحی بالای ستون فقرات، بیش از ۸۰ درجه و در نواحی پایینی ستون فقرات بین ۶۰ تا ۷۰ درجه باشد.
- فرد دچار مشکل در راه رفتن یا برقراری تعادل شده باشد به طوری که انجام کارهای روزانه برای او دشوار باشد.
- فرد دچار مشکلات تنفسی شده باشد.
- تغییر شکل قابل توجه ستون فقرات برای فرد باعث مشکلات زیبایی شده باشد.
در کودکان علاوه بر موارد ذکر شده در بالا، علت زمینه‌ای کیفوز نیز نقش بسیار زیادی در تعیین ضرورت انجام جراحی دارد. برای مثال، در صورتی که کودک دارای کیفوز مادرزادی باشد، به‌دلیل احتمال پیشرفت سریع‌تر آن در طول رشد کودک، معمولاً در همان سنین پایین جراحی توصیه میشود.
آیا کودکان حتماً باید جراحی کیفوز انجام دهند؟
تعیین اینکه آیا کودک به جراحی نیاز دارد یا خیر به عواملی مانند سن، علت زمینه‌ای و شدت کیفوز بستگی دارد. اگر کیفوز وضعیتی باشد با بریس و فیزیوتراپی درمان میشود و به جراحی نیازی ندارد. اما اگر کودک دچار کیفوز شوئرمن (ناشی از ناهنجاری‌های ساختاری) شده باشد و انحراف آن بیشتر از ۷۰ درجه و همراه با درد باشد، جراحی توصیه میشود (منبع). دلیل این امر این است که در این حالت معمولاً، کیفوز پیش‌رونده خواهد بود و در صورتی که جراحی انجام نشود، ناهنجاری با رشد کودک بدتر میشود.
آیا بزرگسالان نیز می‌توانند جراحی کیفوز انجام دهند؟
در بزرگسالان جراحی کیفوز در شرایط زیر انجام میشود:
- کیفوز باعث بروز درد شدید و مزمن شده باشد.
- فرد در انجام فعالیتهای روزانه مشکل داشته باشد.
- کیفوز باعث ایجاد مشکلات تنفسی شده باشد.
- کیفوز باعث بروز آرتروز و محدودیت‌های حرکتی شده باشد.
- به همراه کیفوز در اثر بیماری‌های زمینه‌ای به وجود آمده باشد.
بزرگسالان دارای کیفوز خیلی شدید، معمولاً درد بسیار زیادی را تجربه می‌کنند و ممکن است در انجام فعالیتهای خود مانند خم شدن یا راه رفتن تعادل نداشته باشند. انجام جراحی در این افراد می‌تواند تا حد زیادی درد را برطرف کرده و تعادل را به فرد بازگرداند.
عوارض انجام ندادن جراحی کیفوز
- پیشرفت کیفوز و سخت‌تر شدن اصلاح آن در آینده
- تغییر شکل ستون فقرات و مشکلات ظاهری
- مشکل در هنگام راه رفتن و عدم تعادل
- خستگی زودهنگام در هنگام فعالیت
- ایجاد درد مزمن کمر و مشکلات تنفسی
- کاهش فضای قفسه سینه و مشکلات قلبی در موارد شدید
- احتمال آسیب به نخاع و اعصاب اطراف آن و در نتیجه بروز علائمی مانند بی‌حسی و ضعف در اندام‌ها
- کاهش اعتمادبه‌نفس فرد به دلیل مشکلات ظاهری ستون فقرات
آینده پس از جراحی کیفوز چگونه است؟
نتایج اصلاح قوز کمر بلافاصه پس از جراحی قابل مشاهده است و ستون فقرات تا حد زیادی اصلاح و صاف میشود. منظور از موفقیت جراحی کیفوز، بیشتر موفقیت در پیوند استخوان با پیچ‌ها و میله‌های قرار گرفته شده و عدم بروز عوارض است. به همین دلیل بعد از جراحی و بازگشت به خانه، باید نکات مراقبتی به دقت دنبال شوند. این مراقبت‌ها شامل کنترل درد، بستن بریس و تمیز نگه‌داشتن محل جراحی می‌شوند. علاوه بر این، فرد باید به مدت یک ماه از انجام فعالیت‌هایی مثل خم شدن، چرخش یا بلند کردن اجسام سنگین پرهیز کرده و استراحت کند. هم‌چنین در هنگام رفتن به رختخواب و بیرون آمدن از آن باید مراقب باشد که فشاری بر ستون فقرات وارد نشود.
دو ماه پس از جراحی، فرد می‌تواند به فعالیتهای روزمره خود بازگردد. اما زمان بهبودی کامل، بسته به شدت کیفوز، سن فرد و تعداد مهره‌های جوش خورده از فردی به فردی دیگر متفاوت است. بنابراین پزشک می‌تواند با بررسی این موضوع دید بهتری در مورد مدت زمان انتظار برای بهبودی پس از جراحی به فرد بدهد. اما به طور کلی بیشتر بیماران ۳ تا ۶ ماه پس از جراحی، راحت‌تر حرکت کرده و درد کمتری دارند. بعد از این مدت فرد می‌تواند بدون مشکل حتی فعالیتهای سنگین و ورزشی انجام دهد.
توجه به این نکته ضروری است که جوش خوردن مهره‌های ستون فقرات در جراحی باعث کاهش دامنه حرکتی خواهد شد. البته این کاهش دامنه حرکت به گونه‌ای نیست که مانع فعالیت و خم شدن شود. بنابراین فرد جراحی شده نسبت به فرد سالم توانایی کمتری در حرکت گردن و کمر از یک سمت به سمت دیگر دارد، اما در انجام فعالیتهای روزانه، درد یا عدم تعادل نخواهد داشت. علاوه بر این ستون فقرات ظاهر طبیعی خود را به دست آورده و فرد مشکلات زیبایی نخواهد داشت.
آمادگی‌های قبل از جراحی کیفوز
قبل از انجام جراحی کیفوز حتماً به موارد زیر توجه داشته باشید:
- قبل از جراحی حتماً با پزشک خود در مورد شرایط بعد از جراحی صحبت کنید تا برای آن آماده باشید. سعی کنید تا حد ممکن خانه را برای بعد از عمل آماده کنید. برای مثال، وسایل مورد نیاز روزانه خود را در دسترس قرار دهید تا بعد از عمل برای برداشتن آن‌ها به جابه‌جایی زیاد یا خم شدن نیاز نداشته باشید.
- در هفته‌های اول پس از جراحی قادر به انجام بسیاری از کارهای روزانه نخواهید بود، به همین دلیل از یکی از نزدیکان خود برای انجام فعالیتهای روزانه و رعایت نکات مراقبتی کمک بخواهید.
- اگر پزشک قبل از جراحی دارویی تجویز کرده، حتماً در زمان مناسب آن را مصرف کنید.
- سابقه بیماری‌ها و داروهایی که مصرف می‌کنید را حتماً به جراح اطلاع دهید تا در صورت لزوم مصرف برخی از آن‌ها متوقف شود.
- علاوه این بهتر است که ۴ هفته قبل از عمل، استعمال دخانیات را متوقف کنید زیرا این موضوع می‌تواند منجر به بهبودی دیرتر پس از جراحی شود.
روش انجام جراحی کیفوز
رایج‌ترین روش جراحی کیفوز، همجوشی یا فیوژن ستون فقرات است و ممکن است جراحی ۴ تا ۸ ساعت طول بکشد. مراحل انجام این جراحی شامل پیچ‌گذاری در مهره‌های ستون فقرات، هدایت ستون فقرات به موقعیت صحیح و پیوند استخوان است.
این مراحل در ادامه توضیح داده شده‌اند:
- پیچ‌گذاری در مهره‌های ستون فقرات
ابتدا جراح از پشت گردن تا پایین کمر را برش می‌دهد تا به عضلات و مهره‌های ستون فقرات دسترسی پیدا کند. سپس در مهره‌های دو طرف ستون فقرات پیچ‌هایی قرار می‌دهد. این کار باید با دقت تمام انجام شود تا به نخاع بین مهره‌ها آسیبی وارد نشود. به همین دلیل در حین پیچ‌گذاری، وضعیت نخاع توسط جراح و با استفاده از اشعه ایکس نظارت و بررسی میشود.
- هدایت ستون فقرات به موقعیت صحیح
پس از قرار دادن پیچ‌ها، میله‌هایی در دو طرف مهره‌های ستون فقرات از پیچ‌ها عبور داده می‌شوند. این میله‌ها انحنایی به شکل انحنای طبیعی ستون فقرات دارند و کاملاً صاف نیستند. پس از قرار دادن میله‌ها، جراح در چندین مرحله پیچ‌ها را به تدریج سفت می‌کند و هر بار چند دقیقه منتظر می‌ماند تا ستون فقرات کمی به سمت موقعیت صحیح حرکت کند. در این مرحله برای اینکه فرآیند صاف کردن ستون فقرات راحت‌تر انجام شود جراح بخش‌هایی از مهره‌های ستون فقرات را تراش می‌دهد. در نهایت با سفت شدن پیچ‌ها، ستون فقرات در راستای میله‌ها قرار گرفته و قوز اصلاح میشود.
- پیوند استخوان و همجوشی ستون فقرات
بعد از قرار گرفتن ستون فقرات در موقعیت صحیح، با استفاده از پودر استخوان مهره‌های ستون فقرات به پیچ‌ها و میله‌ها پیوند زده می‌شوند. برای این کار از ترکیب پودر استخوان مصنوعی با خرده استخوان‌های ستون فقرات که در مرحله قبل تراش داده شده بودند، استفاده میشود. این پودر در امتداد ستون فقرات ریخته میشود تا پیوند ستون فقرات انجام شده و استخوان‌ها جوش بخورند. سپس ماهیچه‌ها با استفاده از بخیه‌های قابل جذب در جای خود قرار می‌گیرند و پوست نیز بخیه زده میشود.
مراقبت‌های پس از جراحی کیفوز
پس از جراحی کیفوز حدود یک هفته بستری خواهید بود. مراقبت‌های مربوط به این یک هفته و پس از ترخیص در ادامه ذکر شده‌اند:
- کنترل درد
در مدت بستری و پس از ترخیص برای کنترل درد میتوان از داروهای ضد التهاب و کمپرس سرد یا گرم استفاده کرد. البته کمپرس سرد یا گرم باید با فاصله زمانی ۲ ساعت و هر بار به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه استفاده شود.
- فعالیت‌ها
حدود یک ماه پس از جراحی فرد می‌تواند به فعالیتهای روزانه و کار بازگردد. اما باید تا زمان بهبودی کامل از انجام حرکات و فعالیتهای زیر خودداری کند:
- بلند کردن اجسام سنگین‌تر از ۳ کیلوگرم
- فعالیتهای که نیاز به چرخاندن، خم شدن یا کشش مکرر کمر دارند.
- انجام فعالیت و ورزش‌های سنگین
- نشستن طولانی مدت
- رانندگی
- نحوه خوابیدن
پس از جراحی کیفوز، ستون فقرات باید حتی در هنگام رفتن به رختخواب و بیرون آمدن از آن صاف نگه داشته شود. به همین دلیل باید به گونه‌ای به رختخواب بروید که ستون فقرات شما دچار پیچش یا چرخش نشود. بنابراین در ابتدا مطئمن شوید که ارتفاع تخت و بالش شما مناسب است. سپس برای رفتن به رختخواب و بیرون آمدن از آن از تکنیک لاگ‌رول (Log-roll) استفاده کنید.
نحوه انجام این تکنیک در ادامه توضیح داده شده است:
- تکنیک لاگ‌رول برای رفتن به رختخواب
- در حالی که ستون فقرات خود را صاف نگه داشته‌اید، لبه تخت بنشینید.
- هم‌زمان با پایین آوردن شانه‌ها، پاهای خود را به سمت بالا بیاورید و به پهلو روی تخت قرار بگیرید.
- با چرخش هم‌زمان باسن و شانه‌ها به پشت بچرخید.
- تکنیک لاگ رول برای بیرون آمدن از رختخواب
- زانوی سمت مخالف لبه تخت را خم کرده و با چرخش هم‌زمان شانه‌ها و باسن روی پهلو قرار بگیرید.
- در حالی که پاها روی هم و صاف قرار گرفته‌اند شانه‌ها را بلند کنید و با تکیه دادن بر بازوی خود به آرامی در حالت نشسته قرار بگیرید.
- با فشار دست‌ها بر تخت به جلو بیایید تا کف پاها زمین را لمس کنند و از جای خود بلند شوید.
- مراقبت از محل جراحی
محل جراحی باید به صورت روزانه تمیز شود و علائم عفونت مانند قرمزی پوست اطراف محل جراحی، درد، ترشح و تب یا لرز باید بررسی شوند. برای شستشوی محل جراحی می‌توانید هر روز دوش بگیرید یا از اسفنج نرم و آب استفاده کنید. توجه داشته باشید که از چهار روز بعد از عمل امکان دوش گرفتن وجود دارد اما قرار گرفتن محل بخیه در معرض آب به مدت طولانی مجاز نیست. بنابراین سعی کنید تا یک ماه بعد از عمل از قرار گرفتن در وان جلوگیری کنید و فقط دوش سبک بگیرید.
- بستن بریس
بستن بریس فشار وارد شده بر ستون فقرات را کنترل کرده و به شما کمک می‌کند که در طول جوش خوردن استخوان‌ها درد کمتری داشته باشید. مدت زمان استفاده از بریس به شرایط بیمار و توصیه پزشک بستگی دارد و ممکن است حداکثر نه ماه باشد.
- فیزیوتراپی
دو ماه پس از جراحی فیزیوتراپی شروع خواهد شد. تمرین‌های فیزیوتراپی به شما کمک می‌کنند که قدرت، انعطاف‌پذیری و تعادل مورد نیاز برای انجام فعالیتهای روزانه را دوباره به دست آورید.
خطرات و عوارض جراحی کیفوز
جراحی کیفوز مانند هر جراحی دیگری خطرات و عوارض احتمالی دارد، که نیاز است قبل از جراحی در مورد آن‌ها آگاه شوید. احتمال و شدت بروز این عوارض به شدت کیفوز، شرایط پیش آمده در طول جراحی و مهارت پزشک بستگی دارد و از فردی به فرد دیگر متفاوت است. اما در صورت مراجعه به پزشک ماهر احتمال بروز این عوارض به حداقل می‌رسد.
یکی از مهم‌ترین عوارض این جراحی، کاهش انعطاف‌پذیری و دامنه حرکتی در مهره‌های جوش خورده ستون فقرات است. به عبارت دیگر مهره‌های جوش خورده توانایی حرکتی کمتری دارند، اما این محدودیت به گونه‌ای نیست که مانع حرکت فرد و انجام فعالیت‌ها شود.
از دیگر عوارض جراحی کیفوز میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- خونریزی
- عفونت یا درد محل پیوند استخوان
- جابه‌جایی میله‌های قرار گرفته در ستون فقرات
- آسیب به نخاع و اعصاب عبوری از ستون فقرات
- واکنش بدن به میله‌ها و پیچ‌های قرار گرفته در ستون فقرات و پس زدن آن
هزینۀ جراحی کیفوز
هزینۀ جراحی کیفوز به عوامل مختلفی بستگی دارد. تعدادی از این عوامل در ادامه ذکر شده‌اند:
- سن فرد
- شدت کیفوز
- تعداد مهره‌های درگیر کیفوز
- مدت زمان عمل جراحی
برخی بیمه‌ها درصدی از هزینه‌های جراحی را پوشش می‌دهند. برای دریافت پوشش بیمه پس از معاینه شدن توسط پزشک باید تأییدیه جراحی را از پزشک دریافت کرده و به سازمان بیمه طرف قرارداد خود ارائه دهید. هم‌چنین برای اطلاعات بیشتر در مورد پوشش هزینه‌های این جراحی بهتر است از بیمه طرف قرار داد خود سوال کنید.
سوالات متداول
بهبودی بعد از عمل کیفوز چه مدت زمانی طول می‌کشد؟
بهبودی این جراحی بسته به شرایط فرد و نحوۀ التیام و جوش خوردن استخوان‌ها حدود ۳ تا ۶ ماه طول می‌کشد.
آیا بعد از عمل کیفوز ستون فقرات میتوان فعالیت ورزشی انجام داد؟
بله، اما تا دو ماه اول فرد نباید فعالیتهای سنگین انجام دهد، اما انجام ورزشهایی مثل پیادهروی یا شنا مانعی ندارند.
بعد از جراحی کیفوز قد فرد چند سانت بلندتر میشود؟
بسته به شدت انحنا ممکن است فرد تا ۲ سانتیمتر افزایش قد داشته باشد.
آیا بعد از جراحی ستون فقرات نحوۀ خوابیدن فرد باید طور خاصی باشد؟
بله قطعاً نحوۀ خوابیدن باید به گونه‌ای باشد که فرد ستون فقرات را خم نکند یا حرکات چرخشی انجام ندهد. به این منظور بهتر است که برای رفتن به رختخواب و برخاستن از، از روش log-roll استفاده شود. این روش در مقاله به صورت کامل توضیح داده شده است.
آیا جراحی کیفوز عوارض خطرناکی به همراه دارد؟
بله، این جراحی خطرات و عوارض بلند مدت مانند محدود شدن دامنه حرکتی را به همراه دارد. اما در موارد خیلی شدید تنها راه کاهش درد مزمن و برطرف نمودن عوارض جدی است.
آیا جراحی کیفوز با پلاتین انجام میشود؟
بله، جنس میله‌های استفاده شده پلاتین یا تیتانیوم است که از آن‌ها برای هدایت ستون فقرات به سمت موقعیت صحیح استفاده می‌کنند.
آیا جراحی کیفوز باعث فلج شدن میشود؟
فلج از عوارض بسیار نادر جراحی کیفوز است و در صورتی که در حین جراحی به اعصاب اطراف ستون فقرات آسیبی وارد شود، این اتفاق می‌افتد.
آیا پیچ و مهره‌های قرارداده شده در جراحی کیفوز دائمی هستند یا پس از جراحی خارج می‌شوند؟
این پیچ و مهره‌ها دائمی خواهند بود و برای همیشه در ستون فقرات باقی خواهند ماند، زیرا خارج کردن آن‌ها باعث میشود که ستون فقرات مجدداً انحراف پیدا کند.
آیا برای انجام جراحی کیفوز محدودیت سنی وجود دارد؟
خیر این جراحی محدودیت سنی ندارد، اما ضرورت انجام یا عدم انجام آن در سنین مختلف بر اساس شرایط فرد و شدت عارضه تعیین میشود.
آیا انجام جراحی کیفوز در سنین پایین خطرناک است؟
خیر، این جراحی خطری برای سنین پایین ندارد و انجام آن در مواردی که ناهنجاری کودک شدید است از پیشرفت ناهنجاری و بروز سایر عوارض جلوگیری می‌کند.
چه درجه‌ای از کیفوز به جراحی نیاز دارد؟
معمولاً در صورتی که درجه انحراف ستون فقرات از ۷۰ بیشتر باشد به دلیل اینکه فعالیتهای فرد را محدود می‌کند، به جراحی نیاز است.
آیا ۴۰ سالگی برای انجام کیفوز دیر است؟
خیر در این سن هم انجام جراحی می‌تواند تا حد قابل توجهی انحراف ستون فقرات را اصلاح کند. اما هر چه زودتر برای جراحی اقدام کنید، اصلاح انحراف، راحت‌تر و سریع‌تر خواهد بود.
آیا پس از جراحی کیفوز فرد قادر به ایستادن خواهد بود؟
خیر، ۲ ماه طول می‌کشد تا فرد بتواند فعالیتهای روزمره از جمله ایستادن را از سر بگیرد.
آیا خوابیدن به پهلو بعد از جراحی کیفوز امکان‌پذیر است؟
بله، اما فرد باید در تغییر وضعیت بدن از حالت خوابیده به پشت به حالت خوابیده به پهلو نهایت دقت را بکند که بدون چرخش کمر این کار را انجام دهد. برای اطلاعات بیشتر در این مورد می‌توانید به تکنیک لاگ رول در متن مقاله مراجعه کنید.
آیا کودکی که جراحی کیفوز انجام می‌دهد در بزرگسالی محدودیت حرکتی خواهد داشت؟
خیر، محدودیتی که مانع فعالیتهای او شود به وجود نمی‌آید، اما نسبت به فرد سالم در حرکت گردن و کمر از یک طرف به طرف دیگر توانایی کمتری دارد و دامنه حرکتی این قسمت‌ها کمی کاهش می‌یابد.
